Ideał osobisty
Ideał osobisty jest ideałem lub misją, którą Bóg przeznaczył każdej osobie. Każdy człowiek ma osobisty ideał, nawet jeśli nie jest tego zupełnie świadomy. W tym sensie jest to nic nowego. Dziś jednak, kiedy o tyle trudniej jest zdefiniować i uznać czyjąś tożsamość w odniesieniu do znacznie bardziej złożonej społeczności, staje się bardzo naglącą sprawą do wyraźnego poszukiwania i zdefiniowania „myśli przewodniej” Bożego planu dla mnie.
Szensztat wyróżnia trzy definicje ideału osobistego:
Pierwsza z nich jest definicja filozoficzna: „Wyjątkowa myśl Boga o mnie, którą określił przed wiecznością”. Definicja ta nazywana jest filozoficzną, ponieważ odnosi się do metafizycznego związku między mną a Bogiem (niezależny od jakiegokolwiek oświadczenia wiary).
Druga jest definicją teologiczną: „Sposób, w jaki jestem wyjątkową manifestacją doskonałości Chrystusa”. Nazwana teologiczną, ponieważ zakłada moją przynależność do Chrystusa i mój udział w dziele zbawienia.
Trzecia jest definicją psychologiczną: „Fundamentalny kierunek i charakter mojej duszy, które, jeśli właściwie pielęgnowane, prowadzą nas do pełnej wolności dzieci Bożych”. Jako definicja psychologiczna koncentruje się na wewnętrznych cechach duszy; zamiast patrzeć na ideał „z góry”, patrzy na to z „wnętrza” siebie.
Jak znaleźć ideał osobisty?
Istnieje wiele sposobów. Jednym z nich jest obserwowanie działania Opatrzności Bożej w swoim życiu. Odzwierciedlając sposób w jaki Bóg mnie prowadzi i wewnętrznie wskazuje kierunek, mogę rozpoznać konkretny cel jaki Bóg mi przeznaczył. Ponieważ Bóg ma plan miłości dla każdego z nas, wiemy, że nasza osobista historia będzie zawierać wskazówki od Boga, dotyczące tego, jaką misję ma dla mnie na myśli. Po pewnym rozeznaniu będę w stanie sformułować ogólny zarys lub najistotniejszą cechę tej misji, a więc sformułować słownie swój Ideał Osobisty.
Innym sposobem jest zastosowanie bardziej „psychologicznej” ścieżki. Wiąże się to z zachowaniem fundamentalnej natury (charakteru i kierunku) duszy i odkryciu swoich mocnych i słabych stron. Taki proces może być wspomagany przez analizę czterech typów temperamentu lub innej analizy osobowości. Mimo to, najważniejsze nie jest odkrycie, że jestem „cholerykiem” lub tym podobne, ale wynikający z tego dialog z Bogiem o Jego planie dla mnie ze względu na dary i ograniczenia, które teraz są lepiej widoczne. Jeszcze innym sposobem jest podejście bardziej intuicyjne, zaczynając może od ulubionej modlitwy, lub wzoru wielkiego świętego lub osoby, którą chcemy naśladować, które wydają się uchwycić wszystko do czego osiągnięcia dążę. Lub też poprzez silne przeżycie religijne w czasie pielgrzymki lub spotkania z osobą, którą Bóg postawił na naszej drodze, otwiera moje oczy na świat i ideał, który Bóg we mnie złożył.
Rachunek szczegółowy
Praktyka ta pozwala nam nadać kierunek i kształt naszemu osobistemu wzrostowi oraz dążeniu do świętości jest rachunek szczegółowy, czasem określany jako postanowienia szczegółowe. Jest to metoda, której korzenie sięgają św. IgnacegoLoyoli, który nie tylko zachęcał do codziennego „generalnego rachunku sumienia”, ale „rachunku szczegółowego” w konkretnych punktach, które wybrałem, aby udoskonalać się w swoim życiu duchowym.
Szensztat podjął tę praktykę bardzo wcześnie. Bardzo szybko dołączyło do tego pisemne sprawozdanie, czyli praktyka poświęcenia chwili pod koniec każdego dnia, aby zapytać siebie „Czy to zrobiłem?”, z krótkim dopiskiem „tak”, „nie” lub „nieukończone”. Zapewnia to potrzebną podstawę do składania postanowień, które nie tylko są pobożnym życzeniem, ale naprawdę są realizowane.
O. Kentenich dał również lekcje dotyczące natury tych postanowień: muszą być konkretne, codzienne i możliwe do kontrolowania – nie tylko: „Chcę być cierpliwy”, ale tak konkretne jak „Będę cierpliwy względem moich przyjaciół kiedy dokuczają mi z powodu moich rudych włosów”, oraz takie, na które mogę udzielić jasnej odpowiedzi tak lub nie, kiedy na koniec dnia zapytam siebie „Udało mi się?”. Ta forma okazała się tak skuteczna, że pozostała ona zasadniczo niezmieniona do dziś.
Częstym sposobem korzystania z niej jest przegląd własnych postanowień szczegółowych w ujęciu miesięcznym, często w połączeniu z miesięczną spowiedzią. Rozważa się następnie co będzie kolejnym krokiem w rozwoju duchowym i szuka się nowego rachunku szczegółowego (konkretnego, codziennego, możliwego do kontroli). Być może stare postanowienia szczegółowe nie funkcjonowały prawidłowo lub nie powiodły się ponieważ nie były wystarczająco szczegółowe; wtedy mogę spróbować zapisać je w inny bardziej konkretny sposób. Lub być może zauważyłem, że działają bardzo dobrze i przyniosłoby korzyść dla mnie, aby przedłużyć je na kolejny miesiąc. Wszystkie z nich są możliwymi scenariuszami. Najważniejsze jest to, że postanowienia szczegółowe pomagają nam koncentrować się na rozwoju duchowym i osobistym, a nie na ogólnikach, ale rzeczywiście na konkretnych działaniach.